امکان طراحی داروهای نوترکیب ضدسرطان با «حسگر زیستی» محققان دانشگاهی

محققان دانشگاه صنعتی اصفهان برای درک دقیق‌تر نحوه‌ی عملکرد داروهای ضدسرطان اقدام به ساخت حسگری زیستی بر پایه‌ی دی‌ان‌ای کردند؛ نتایج این کار مورد توجه داروسازان، جهت طراحی داروهای جدید درمان سرطان قرار خواهد گرفت.  

به گزارش سرویس علمی ایسنا، در سال‌های اخیر، ساخت حسگرهای زیستی بر پایه‌ی دی‌ان‌ای رو به افزایش است. با وجود این، مطالعه‌ی اثر متقابل بین داروها و دی‌ان‌ای به میزان کمی صورت گرفته است. این در حالی است که درک عمیق‌تر از مکانیزم برهم‌کنش‌های دارو- دی‌ان‌ای منجر به طراحی داروهای کارآمد جدید و غربالگری آن‌ها در شرایط آزمایشگاهی خواهد شد.

دکتر مریم امینی، محقق پسادکترای دانشگاه صنعتی اصفهان اظهار کرد: میتومایسین (MMC) نمونه‌ای از مهم‌ترین و پرمصرف‌ترین داروهای ضدسرطان است. این دارو در درمان سرطان‌هایی نظیر معده، پانکراس و سرطان روده‌ی بزرگ به کار می‌رود. در این پروژه به مطالعه‌ی برهم‌کنش این دارو با دی‌ان‌ای دو رشته‌ای ( ds-DNA) پرداخته شده است.

وی افزود: در این مطالعات، حسگری زیستی طراحی شده که سطح آن با دی‌ان‌ای دو رشته‌ای و نانولوله‌های کربنی اصلاح شده است. این محققان با بهره‌گیری از روش‌های ولتامتری و طیف‌نگاری امپدانس الکتروشیمیایی، به قابلیت استفاده از روش الکتروشیمی در بررسی عملکرد ضدسرطانی MMC، به عنوان نماینده داروهای ضدسرطانی پرداختند.

امینی معتقد است روش‌های الکتروشیمیایی دارای مزایایی نظیر هزینه‌ی کم، سرعت و حساسیت بالا هستند. علاوه ‌بر این با استفاده از آن‌ها و تغییر پارامترها، امکان تولید حدواسط‌های واکنش‌پذیر و بررسی تخریب ایجاد شده در دی‌ان‌ای در زمان انجام واکنش وجود دارد که به درک بهتر عملکرد حد واسط‌ها کمک می‌کند.

وی افزود: نتایج حاصل از این بررسی نشان داد که داروی MMC اثر خاصی بر روی دی‌ان‌ای نداشته و جهت برهمکنش با آن، نیاز به فعال‌سازی دارد. طبق آزمایش‌های طراحی شده، با عمل کاهش دارو در یک محیط اسیدی می‌توان به این هدف دست یافت.

این محقق در ادامه تصریح کرد: به طور کلی بسیاری از داروها برای دستیابی به بهترین عملکرد در بدن نیاز به فعال‌سازی و شرایط بهینه دارند. این شرایط در آزمایشگاه‌ها با کمترین هزینه‌ی ممکن قابل بررسی و دستیابی است. نتایج این کار می‌تواند داروسازان را در تغییر ساختار و سنتز داروها، به سمت تولید داروهایی نوترکیب با اثرات جانبی کمتر و مؤثرتر، در درمان سرطان یاری دهد.

وی خاطرنشان کرد: تحقیقات این چنینی سبب ایجاد تحولات مهمی در تشخیص و تعیین مقدار داروهای ضد سرطان، ترکیبات سرطان‌زا و بررسی مکانیزم عملکرد آن‌ها خواهد شد.

نتایج این تحقیقات که حاصل همکاری دکتر مریم امینی، دانش آموخته دانشگاه صنعتی اصفهان، پروفسور علی اصغر انصافی و پروفسور بهزاد رضایی از اعضای هیأت علمی دانشگاه صنعتی اصفهان است، در مجله‌ی Biosensors and Bioelectronics به چاپ رسیده است.