اندوفیت ها، منابع جدیدی برای ترکیبات دارویی

اندوفیت ها میکروارگانیسم هایی هستند، شامل: باکتری‌ها و قارچ‌ها، که بدون آسیب آشکار و اثرات منفی بر میزبان درون بافت‌های آن زندگی می‌کنند. این میکروارگانیسم ها در بسیاری از گونه‌های گیاهی بررسی شده یافت شده‌اند و به عنوان یک منبع بالقوه برای ترکیبات طبیعی بیواکتیو جهت استفاده در پزشکی، کشاورزی و صنعت شناخته شده‌اند. 

  اندوفیت ها در تمامی نقاط دنیا حضور دارند و دارای تنوع زیستس بالایی هستند که در بسیاری از گون‌های گیاهی بررسی شده یافت شده‌اند. شایان ذکر است که از حدود 300 هزار گونه گیاهی موجود برروی زمین هرگیاه به صورت تکی، میزبان یک یا چند اندوفیت است. با این دیدگاه تخمین زده می‌شود کی بیش از یک میلیون گونه اندوفیت مختلف وجود داشته باشد. با این وجود تعداد انگشت شماری از آن‌ها شناسایی شده‌اند. این گفته فرصتی برای یافتن ترکیبات طبیعی جدید از میکروارگانیسم های اندوفیت، از میان تعداد بیشماری از گیاهان در زیستگاه‌ها و اکوسیستم‌های مختلف فراهم می‌آورد.

برخی اندوفیت ها سنتز کننده‌های ترکیبات شیمیایی در درون گیاهان هستند. بسیاری از آن‌ها قادر به سنتز ترکبات بیواکتیو اند که می‌توانند به وسیله گیاهان برای دفاع در برابر پاتوژن ها استفاده شوند و برخی از این ترکیبات می‌تواند برای کشف داروهای جدید مفید واقع شوند. مطالعات اخیر صدها ترکیب بیواکتیو شامل: آلکالوئیدها، ترپنوئیدها، فلاونوئیدها، استروئیدها، بنزوپیرانون ها، کوئینون ها و سایر ترکیبات از اندوفیتها گزارش شده است. تاکنون ترکیبات بیواکتیوی مانند: آنتی بیوتیک ها، عوامل ضدسرطان، عوامل کنترل بیولوژیک و سایر ترکیبات کاربردی از اندوفیت ها بدست آمده است. اندوفیت ها تابه حال به طور گسترده برای یافتن خصوصیات درمانی اشان بررسی نشده اند. یک اندوفیت ممکن است قادر به تولید چندین متابولیت باشد. در نتیجه توجه به نقش اندوفیتها در تولید متابولیت های جدید جهت استفاده در پزشکی در حال افزایش است. تعداد بسیار کمی از اندوفیت ها تاکنون بررسی شده است. اخیراً چندین گروه تحقیقاتی به ارزیابی و توضیح پتانسیل این میکروارگانیسم ها و کاربرد آن‌ها در فرایندهای بیوتکنولوژیکی تحریک شده و بر تولید ترکیبات بیواکتیو از آن‌ها متمرکز شده‌اند.

تولید مواد بیواکتیو به وسیله اندوفیت ها به تکامل این میکروارگانیسم ها وابسته است که ممکن است با گیاهان میزبان در اطلاعات ژنتیکی سهیم شده باشند، که به آن‌ها اجازه می‌دهد با میزبان خود بهتر سازگار شوند و برخی اعمال مانند سنتز ترکیبات شیمیایی را درون این گیاهان انجام دهند. محققین باور دارند، دلیل اینکه چرا اندوفیت ها برخی فیتوکمیکال ها را تولید می‌کنند این است که یک نوترکیبی ژنتیکی در طی تکامل بین اندوفیت و میزبانش رخ داده است. این نظریه‌ای است که در اصل به عنوان یک توضیح برای اینکه چرا قارچ اندوفیت Taxomyces andreanae باید تاکسول تولید کند ارائه گردید. بنابراین اگر اندوفیت¬ها می‌توانند ترکیبات بیواکتیو مهم و کمیابی را همانند گیاهان میزبانشان تولید کنند، این نه تنها نیاز به برداشت گیاهان کمیاب و کند رشد را کاهش می‌دهد، بلکه باعث حفظ تنوع زیستی روبه کاهش جهان نیز می‌گردد. علاوه به راین مشخص شده که تولید محصولات باارزش از منبع میکروبی آسان‌تر و اقتصادی‌تر بوده و در کاهش قیمت فروش آن‌ها موثر است.

به طور کلی جنبه‌های زیست شناسی و وابستگی متقابل اندوفیت¬ها با میزبان‌هایشان موضوع هیجان انگیزی است که تحت بررسی‌های گسترده قرار گرفته است. درحال حاظر کسی نقش اندوفیت ها در طبیعت و چگونگی پدیدار شدن و ارتباط ان‌ها با گونه‌های گیاهی مختلف را نمی‌داند. بیشتر گونه‌های اندوفیت مشابه از گیاهان مشابه جداسازی می‌گردند و تنها تعداد بسیار کمی از آنها می‌توانند در محیط کشت تولید ترکیبات بیواکتیو کنند. تردید زیادی در مورد اینکه چگونه اندوفیت ها همان ترکیباتی را که در طبیعت تولید می‌کنند، در محیط کشت نیز تولید می‌کنند وجود دارد. مسخص شده که تولید برخی ترکیبات بیواکتیو به وسیله اندوفیت ها در جایگاه طبیعی آن غلبه آنرا بر نیچ بیولوژیک درون گیاه را تسهیل کند یا حتی از گیاه در برابر هجوم پاتوژن ها حفاظت کند. البته فاکتورهای متغییر زیادی در گیاه مانند: سن و فصول و شرایط محیطی بر بیولوژی اندوفیت ها تاثیر گذار باشد. در حقیقت تحقیقات بیشتری در سطح مولکولی باید در زمینه میانکنش و اکولوژی اندوفیت ها صورت گیرد.

منبع: پایان نامه کارشناسی ارشد مقصود سیفی