حل معمای DNA انسانهای باستانی در آفریقا

به نظر می رسد آفریقا را باید سرآغاز دوباره کشف ناشناخته های باستانی دانست، جایی که در آن DNA انسانهای نخستین به لطف گرمای هوا راحت تر از هر جای دیگری در دسترس دانشمندان قرار می گیرد.  

به گزارش خبرگزاری مهر، نشریه علمی «نیچر» در گزارش ویژه خود می نویسد: تلاش برای به دست آوردن DNA از انسانهای باستانی این بار و از آب و هوای گرم آفریقا آغاز شده است. در سال ۱985 میلادی مقاله ای در نیچر به چاپ رسید که در آن ابعاد مختلف توالی سازی DNA به دست آمده از بقایای یک مومیایی مصری مطرح شده بود. این برای نخستین بار بود که محققی در دنیا مدعی می شد توانسته DNA را از بقایای انسانی که قرنها پیش زندگی می کرده جدا سازد. اما با گذشت اندک زمانی مشخص شد که اشتباهی در این زمینه روی داده است. ماجرا از چه قرار بوده است؟

نیچر در ادامه این گزارش آورده است: در همان سالها «سوانته پابو» از انستیتو ماکس پلانک آلمان بررسی هایی انجام داد و متوجه شد که آنچه که بر روی آن مومیایی مصری انجام شده با نتایج نادرستی همراه بوده است زیرا به احتمال فراوان DNA فرد محقق با نمونه به دست آمده از مومیایی ترکیب شده و از این رو نمی توان به این نتایج اطمینان کرد. این محقق و همکارانش  با آگاهی از این واقعیت که «گرما» روند فاسد شدن DNA را تسریع می بخشد، تمرکز خود را به مناطق جغرافیایی سردتر معطوف کردند جایی که در آنها DNA احتمالا مقاومت بیشتری در برابر تخریب و فساد از خود نشان می دهد. اما ۳۰ سال از آن دوران گذشته و باز هم آفریقا محققان را به سمت خود فرا می خواند.

در بخش دیگری از این گزارش آمده است: پس از گذشت سه دهه از آن تحقیقات، دانشمندان بار دیگر راهی نواحی گرمسیر جهان شده اند و این بار چیزی فراتر از آلودگی (ناشی از DNA امروزی) به دست آورده اند. آنها چند روز پیش نتایج نخستین توالی سازی ژنوم را منتشر کردند. این پروژه مربوط به اسکلت ۴5۰۰ ساله ای می شود که در اتیوپی کشف شده بود. همچنین در این بررسی چندین تکه استخوان مربوط به 8 هزار سال پیش مورد مطالعه قرار گرفته است. این نمونه ها در بخشهایی از خاورمیانه کشف شده اند. نتایج این بررسی ها می تواند در حکم قطعات گم شده پازل اتفاقاتی باشد که در گذشته های بسیار دور در اروپا و آسیا روی داده است. در واقع از روی این یافته ها می توان با اطمینان بیشتری درباره مهاجرت انسانهای آن دوران و رنگ پوستشان صحبت کرد.

نیچر در ادامه به صحبتهای «هانس شرودر» از محققان ژنتیک شناس باستانی موزه تاریخ طبیعی دانمارک اشاره و می نویسد: قطعات اتفاقات جالب توجهی در تاریخ کهن انسانها در جایی فراتر از اروپا روی داده است. او از جمله محققانی است که از نمونه DNA های باستانی برای کشف خاستگاه برده های منطقه کارائیب استفاده می کند. خبر خوشحال کننده این است که به لطف پیشرفتهای علمی صورت گرفته در یک دهه اخیر می توان ریز قطعات آسیب دیده و بسیار کوتاه DNA کشف شده در نقاط گرمسیر زمین را نیز مورد بررسی قرار داد. در این راستا محققان دریافته اند که یک تکه بسیار ریز از گوش داخلی دربرگیرنده اطلاعات ارزشمند DNA نسبت به سایر استخوانهای بدن انسان است. «ران پینهاسی» از باستان شناسان دانشگاه دوبلین می گوید: به طرز حیرت انگیزی موفق به کشف مقادیر قابل توجهی از DNA در چنین بخشی (تکه استخوان گوش داخلی متعلق به انسان چند هزار سال پیش) شده ایم. وی و همکارانش DNA به دست آمده از بقایای استخوان ۲6 انسان را مورد آنالیز دقیق قرار داده اند که حدود 8 هزار سال پیش در نقطه ای از جهان که امروزه تحت عنوان ترکیه شناخته می شود زندگی می کرده اند و این زمانی بود که کشاورزی از خاورمیانه به اروپا راه یافت.

در ادامه گزارش خواندنی نیچر آمده است: نتیجه این مهاجرت در نوع خود جالب توجه بوده است. این آنالیزها گویای آن است که نمونه استخوانهای به دست آمده متعلق به مهاجرینی است که راهی جنوب شرق و مرکز اروپا شدند تا به نوعی جایگزین شکارچیان محلی آن دوران باستانی شوند. از این رو حالا باید به آفریقا و نمونه DNAهای به دست آمده از آن با دقت بیشتری نگاه کرد.